İnsanların kan kaybını “zayıflık ve ölümle ilişkili” olduğunu fark ettikleri eski çağlardan beri kan tıbbi bakımın temelini oluşturur. 7 Çeşitli sebeplerle meydana gelen kan kaybının, kan vermek suretiyle yerine konması fikri oldukça eskidir. İlk olarak insanlara hayvan kanı vermek şeklinde başlayan kan nakli çalışmalarının 17. yüzyıla kadar dayandığı bilinmektedir. 8

Kan, her biri ayrı fonksiyona sahip son derece spesifik yapılardan oluşmuş bir bütün, canlı bir dokudur. 9, 10 Ortalama vücut ağırlığının yüzde 8’ini oluşturan kan dokulara oksijen, hormon, enzim ve enerji moleküllerinin taşınmasını, dokulardan karbondioksit ve atıkların uzaklaştırılmasını, hemostazı ve immüniteyi sağlar. 11

Kan transfüzyonu (kan nakli) travma ya da ameliyat nedeni ile akut kan kaybı, şiddetli anemi, lösemi ve talasemi gibi hematolojik sorunlarda tedavi amacıyla kan ve kan ürünlerinin hastaya verilmesini içerir. 12 Kan transfüzyonu 20. yüzyılın başında kan grubu antijenlerinin, tipleme yöntemlerinin ve verici-alıcı karşılaştırma testlerinin keşfi ile tıptaki uygulama alanına girmiştir. 13 Kan ve kan bileşenlerinin transfüzyonu günümüzde tüm dünyada her gün binlerce insanın hayatının kurtarılmasında önemli rol oynamaktadır. 14

Son yıllarda kan ve kan bileşenleri transfüzyonunun komplikasyonları, mortalite ve morbiditeye etkileri ile maliyet üzerindeki yükleri hakkındaki farkındalık artmış ve bu durum transfüzyon uygulamasına yeni bir yaklaşım geliştirilmesi gereksinimini beraberinde getirmiştir. Bu yaklaşımın temelinde doğru zamanda, doğru hastaya, doğru ürünle transfüzyon yapılması hedefi yer almaktadır. 15 Süregelen kan transfüzyonu alışkanlıklarının bu yaklaşımla yeniden şekillendirilmesi günümüzde birçok açıdan önem taşır hale gelmiştir. Kan transfüzyonu birçok kronik hastalığa bağlı aneminin, gebelik ve doğum sırasındaki komplikasyonların, kazalara bağlı ağır travmaların ve cerrahi işlemlerin tedavisinde önemli rol oynayan yaygın bir işlemdir. Bazı durumlarda hastaların yaşamları düzenli kan nakline bağlıdır. 16

Referanslar

7 Günüşen, İ. (2020). Perioperatif Kan Transfüzyonu.
https://kutuphane.ege.edu.tr/files/kutuphane/icerik/PERIOPERATIF_KAN_TRANSFUZYONU_Ilkben_Gunusen_Ayin_Kitabi_141.pdf (15 Ağustos 2022)
8 Taştan, A. (1995). Şeh Tıp Bülteni. Kan Grupları ve Kan Transfüzyonu.
https://www.journalagent.com/sislietfaltip/pdfs/SETB_29_2_72_80.pdf (15 Ağustos 2022)
9 Ördekçi, Seyhan. (2006). Bakırköy Tıp Dergisi. Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu.
https://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_23959/BTD-2-113-En.pdf (15 Ağustos 2022)
10 Eren, Ş. H. (t.y.). Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu İçin Bilimsel Zorunluluklar.
https://file.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/OxKyNKNvED3A.pdf (15 Ağustos 2022)
11 Günüşen, İ. (2020). Perioperatif Kan Transfüzyonu.
https://kutuphane.ege.edu.tr/files/kutuphane/icerik/PERIOPERATIF_KAN_TRANSFUZYONU_Ilkben_Gunusen_Ayin_Kitabi_141.pdf (15 Ağustos 2022)
12 Çavuşoğlu, H., Güneş, N., Pars, H. (2015). Kan Ürünleri ve Güvenli Kan Transfüzyonu.
https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-kan-urunleri-ve-guvenli-kan-transfuzyonu-70421.html (15 Ağustos 2022)
13 Sarı, İ. Altuntaş, F. (t.y.). Transfüzyon İlkeleri ve Erken Komplikasyonlar.
https://www.thd.org.tr/thdData/userfiles/file/HEM_DES_2007_16.pdf (15 Ağustos 2022)
14 Kuter, S. Sağlam, S. (2009). Transfüzyon kaynaklı graft-versus-host hastalığını önlemede kullanılan kan ve kan bileşenleri, ışınlama cihazlarının fiziksel yapısı, radyasyon dozları, dozimetrik ölçümler, ışınlama dozları ve klinik endikasyonlar.
http://onkder.org/pdf/pdf_TOD_732.pdf (15 Ağustos 2022)
15 Tezcan, B. (2019). Effective patient blood management.
https://www.researchgate.net/publication/334754148_Effective_patient_blood_management (15 Ağustos 2022)
16 Bristol Myers Squibb. (2021). Rethinking blood use in Europe to improve outcomes for patients.
https://media.bloodandbeyond.com/wp-content/uploads/Blood_and_Beyond_Rethinking_blood_use_in_Europe_Updated_November_2020.pdf (15 Ağustos 2022)